الفبای بهداشت روان در مدرسه - وبلاگ تکنولوپ

به گزارش وبلاگ تکنولوپ، اگر می خواهیم مدرسه های ما عملکردی رضایت بخش داشته و دانش آموزانی پیروز داشته باشیم، باید به سلامت جسم و روان دانش آموزان به طور هم زمان توجه کنیم. بسیاری از مسائل روانی- اجتماعی بچه ها و نوجوانان تاثیر مستقیم بر یادگیری و فرآیند تحصیل آنها دارد، مسائلی که از دوران کودکی در آنان درونی می گردد و موجب عملکرد ضعیف آنها در

الفبای بهداشت روان در مدرسه

نقش خانواده و مدرسه در سلامت روان دانش آموزان

اگر می خواهیم مدرسه های ما عملکردی رضایت بخش داشته و دانش آموزانی پیروز داشته باشیم، باید به سلامت جسم و روان دانش آموزان به طور هم زمان توجه کنیم. بسیاری از مسائل روانی- اجتماعی بچه ها و نوجوانان تاثیر مستقیم بر یادگیری و فرآیند تحصیل آنها دارد، مسائلی که از دوران کودکی در آنان درونی می گردد و موجب عملکرد ضعیف آنها در مدرسه و در پی آن اعمال تنبیه ها برای بدرفتاری و شکست های تحصیلی می گردد.

به اسم یک مدیر یا آموزگار و پدر و مادر باید به نقش بهداشت روان در سلامت توجه کنیم تا شاهد پیشرفت های تحصیلی دانش آموزان در تمام مقاطع باشیم. آنالیز ها نشان می دهند از هر پنج دانش آموز، یک نفر دچار مسائل مربوط به سلامت روان است و متاسفانه به سبب عدم پیگیری، این گونه اختلالات رفتاری تا مقاطع تحصیلی بالاتر و حتی تا هنگام ورود به جامعه، در دانش آموزان ماندگار است.

خانواده و مدرسه

خانواده اولین نهادی است که کودک در آن رشد و پرورش می یابد و مورد حمایت مادی و معنوی پدر و مادر و سایر اعضای خانواده قرار می گیرد. طبیعی است هر چه فشار روانی و از هم گسیختگی اعضای خانواده بیشتر و عمیق تر باشد، نقش مربیان و آموزگاران دوره ابتدایی در ایجاد فضایی آرام و توأم با صمیمیت پررنگ تر می گردد. گذشته از آن، مدرسه مکانی مقدس و استثنایی است که می تواند تاثیرش را در تمام مراحل رشد بچه ها و نوجوانان بر جای گذارد.

دانش آموزان برترین ساعات روزشان را در مدرسه می گذرانند و آموزگاران و مربیان مدارس برترین فرصت ها را برای آموزش مفاهیم متعدد درسی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی در اختیار دارند. اگر هدف آموزش، رشد و ارتقای شایستگی ها و توانایی های بچه ها و نوجوانان باشد، باید ایجاد محیطی سالم و سرشار از ویژگی های مثبت انسانی، مثل شفقت، نوع دوستی و همکاری را با آموزش علوم و دروس کلاسیک همراه کرد.

بدیهی است که به کارگیری اصول بهداشت روان در مدرسه کار آسانی نیست و نیاز به همکاری و مشارکت تمام اعضای مدرسه دارد. علاوه بر آن، تا زمانی که مدرسه درصدد تغییر و اصلاح ساختارهای اساسی آموزشی پرورشی خود برنیاید، پایه ریزی و تحکیم اصول بهداشت روانی در مدرسه غیرقابل حصول و دست نیافتنی است. برای اینکه به هدف های والای آموزشی دست یابیم، همکاری و مشارکت والدین، آموزگاران و مدیریت مدرسه امری ضروری است. در این صورت است که پیروزیت بچه ها در امر تحصیل تضمین می گردد.

اصول بهداشت روان

زمانی که بچه ها و نوجوانان احساس ارزش و احترام می نمایند، در حقیقت مهارت های تندرست بودن و پرهیز از آسیب های احتمالی در آنها رشد می نماید و می توانند به راحتی قوانین و مقررات مدرسه را بپذیرند. مربیان و آموزگاران می توانند با ایجاد محیطی عاری از فشارهای روانی ناشی از رقابت های بچه ها و هیجانات گوناگون، نوآموزان را در جهت پیشرفت تحصیلی تحت کنترل درآورند و مانع از رشد احساسات منفی در آنها شوند. رعایت اصول بهداشت روانی در کلاس درس، به ویژه در سال های نخستین آموزش، به رشد و توسعه شیوه های تربیتی مناسب یاری می نماید. عوامل و نکات مهم در زمینه ایجاد فضایی سالم و حمایت گر در مدرسه عوامل مختلفی وجود دارد.

ایجاد حس تعلق و وابستگی گروهی

زمانی که کودک یا نوجوانی نسبت به مدرسه، کلاس و دوستانش احساس وابستگی می نماید، در حقیقت خود را با آنها هماهنگ و سازگار نموده و نسبت به آنان حس اعتماد و اطمینان قلبی پیدا نموده است. دانش آموز می تواند با این پشتوانه مثبت فکری مسایل و مسائل گوناگون خود را بیان کند و به وسیله ایجاد روابط سالم بین فردی درصدد حل آنها برآید. مطالعات نشان می دهند که هر چه روابط دانش آموزان دوران ابتدایی صمیمی تر و محبت آمیز تر باشد، در سال های بعدی تحصیل، مسائل رفتاری کمتری از خود نشان می دهند.

داشتن رابطه نزدیک با معلمان سال های اول تحصیل نقش مهم و برجسته ای در ایجاد حس تعلق و وابستگی کودک نسبت به مدرسه، محیطی که چند سال در آن رشد می یابد، دارد. هنگامی که کودک احساس خوب و خوشایندی نسبت به پدر و مادر از یک سو و از سوی دیگر آموزگار و مربی خود داشته باشد، این احساس رضایت و خشنودی را به هر دو طرف منتقل می نماید.

پیشرفت و پیروزیت در امر تحصیل

تمامی دانش آموزان نسبت به پیشرفت هایشان در درس ها و فعالیت های کلاسی کنجکاو و علاقه مندند و دوست دارند بدانند که آیا توانسته اند با پیروزیت به اهداف شان برسند یا خیر. علاقه بچه ها ناشی از تمایل آنها به محک زدن توانایی ها و استعدادهای وجودی شان است. آموزگاران و معلمان می توانند با تشویق و تقویت انگیزه های آنها برای تداوم کوشش هایشان به آنان یاری نمایند تا نسبت به پیشرفت خود در مدرسه و رسیدن به پیروزیت های تحصیلی علاقه مند و کنجکاو باشند. به این منظور می توانند ابتدا به کودک یاری نمایند تا هدفی برای خودش معین سازد. سپس به او یاد بدهند که چگونه شیوه دست یابی به آن اهداف را پیدا نموده و وسیله ای برای سنجش خود ابداع کند و در نهایت مهلت معینی برای رسیدن به هدف نهایی اش در نظر بگیرد. هرچند استفاده از این شیوه قدری زمان می برد ولی می تواند شیوه حل مساله را به بچه ها بیاموزد. هدف از این آموزش آن است که دانش آموز بتواند مسئله ای را تشخیص دهد و با در نظر گرفتن نتایج و پیامدهای احتمالی، روش حل مشکل را پیدا کند.

قدرت سازگاری با تغییرات

انجام کارهای روزانه به صورت عادی، یکی از نکات مهم آموزش بچه ها است. نکته حایز اهمیت این است که کودک چگونه با تغییرات عادتی خود کنار می آید. برخی از بچه ها نسبت به کمترین تغییری واکنش منفی مانند ترس، خشم، و اضطراب از خود نشان می دهند، به خصوص اگر در گذشته هم شاهد تجارب استرس آوری در این زمینه بوده باشند. این بچه ها برای اینکه بتوانند خودشان را با تغییرات متعدد در محیط مدرسه سازگار و هماهنگ نمایند، به یاری آموزگار یا مربی نیاز دارند. بچه ها به این ویژگی مهم و ارزشمند (سازگاری با تغییرات) که در دوران خردسالی در آنها شکل می گیرد و در تمام عمر مورد استفاده آنان واقع می گردد، نیاز دارند. ممکن است این تغییرات در محیط خانه روی دهد مانند تولد نوزاد تازه، بدخوابی، جابه جایی منزل و مدرسه در این صورت بهتر است آموزگاران و مربیان، توجه والدین را به این موضوع جلب نمایند و از آنها بخواهند در صورت ایجاد چنین تغییر و تحولاتی در خانه، آنها را هم در جریان بگذارند.

بالا بردن قدرت درک و تشخیص

بچه ها و نوجوانان نیاز به پرورش قدرت درک و تشخیص دارند. آنها به تدریج با ارزش ها و معیارهای گوناگون جامعه آشنا می شوند. در این خصوص آموزگاران و مربیان می توانند با آموزش رفتارهای پسندیده در محیط های آموزشی، آنها را ترغیب به رقابت های سالم، خویشتن داری، کنترل نفس، نوع دوستی و وظیفه شناسی نمایند. یاری کردن به بچه ها و نوجوانان برای شناخت ویژگی ها و صفات مثبت ارزشمند انسانی، آنان را به سوی رفتارهای پسندیده و مقبول اجتماعی سوق می دهد. پس بهتر است همیشه از روان شناسان و مشاوران تحصیلی خواست تا فعالیت هایی برای دانش آموزان طراحی و پیشنهاد نمایند که شناخت و درک آنها را از موقعیت های متفاوت بالا ببرد و رفتارهای مثبت و سازنده را در آنان پایدار و تثبیت کند.

تشویق به تصمیم گیری

مربیان و آموزگاران ضروری است خواست ها و انتظارات شان را از بچه ها به طور معین برای آنها بیان نمایند. به این ترتیب دانش آموزان به مرور به قابلیت ها و توانایی هایشان پی می برند و برای جلب نظر آموزگار خود درصدد حضور مرتب در کلاس و انجام تکالیف درسی شان برمی آیند. برنامه ریزان آموزشی می توانند با ایجاد فرصت هایی برای انجام فعالیت های فوق برنامه ابتکاری، نظر دانش آموزان را به رفتارهای اجتماعی پسندیده مانند داشتن ارتباط سالم اجتماعی، مسوولیت پذیری فردی و تقویت روحیه تعاون و همکاری جلب نمایند، راه های تازه تصمیم گیری را به روی آنها بگشایند و دید آنان را نسبت به جامعه آینده وسعت بخشند.

تجربه اندوزی و درس گرفتن از اشتباهات

یکی از عوامل اساسی پیروزیت دانش آموزان، توانایی درس گرفتن از اشتباهات گذشته است. تحقیقات نشان می دهند دانش آموزانی که توان بالایی برای مقابله و رویارویی با ناکامی ها و شکست های تحصیلی دارند، قدرت تتازهنظر و نواندیشی بالاتری نسبت به سایر بچه ها دارند.

اگر آموزگاران و مسوولان آموزشی مدارس بتوانند نشانه ها و علایم مسائل بچه ها را زود تشخیص دهند و با ارزیابی کلی و درست از موقعیت دانش آموز، او را به سمت حل مشکلش سوق دهند، موثرترین گام را در جهت پیروزیت او برداشته اند. مسایل دانش آموزان اغلب از دوره ابتدایی شروع می گردد که در برخی موارد به دبیرستان کشیده می گردد. پس اگر آموزگاران دوره دبستان نسبت به مسائل رفتاری- روانی بچه ها واقف تر و مسلط تر باشند، سریع تر می توانند راه حلی برای برطرف این مسائل بیابند و اجازه ندهند مشکل ساده ای که می تواند طی چند ماه حل گردد، تبدیل به یک معضل آموزشی و اخلاقی گردد.

چند راه حل مفید و سازنده به منظور بهبود وضع بهداشت روانی دانش آموزان

مشارکت دادن والدین یا سایر اعضای خانواده در امر برنامه ریزی آموزشی، تصمیم گیری درباره مسایل بهداشتی مدرسه و فرایند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

در اختیار گذاشتن منابع و مأخذ آموزشی مفید و سازنده برای پیشرفت و ارتقای توانمندی های فکری والدین

ایجاد ارتباطی موثر و پویا بین آموزگاران و والدین بچه ها

استفاده از نظریات و ایده های خلاقانه اولیا در جهت پیشبرد اهداف آموزشی مدرسه

تشکیل کلاس های آموزشی تربیتی برای والدین و مراقبین دانش آموزان

هماهنگ ساختن امکانات مدرسه با انتظارات و خواست های والدین

تشویق دانش آموزان به رعایت نکات ایمنی- بهداشتی در مدرسه

آموزش و تقویت رفتارهای سازنده و مثبت در دانش آموزان

هماهنگی میان مدرسه و سایر نهادهایی که وظیفه سلامت بچه ها را به عهده دارند.

منبع:http://www.salamat.com

/ج

منبع: راسخون