سنایی؛ شاعر شوریده پابرهنه - وبلاگ تکنولوپ

به گزارش وبلاگ تکنولوپ، مرتضی میرحسینی؛ مشهور است که شکستی در عشق، حال او را دگرگون کرد. پیش از آن شاعری خو گرفته به چاپلوسی محسوب می شد و به قول زرین کوب بیشتر عمر را در ستایشگری و دریوزگی گذرانیده بود.

مثل فرخی، مثل عنصری و مثل منوچهری - که او خود را همتا و جانشین آن ها می شمرد - شعر می گفت و عشق می ورزید و عمر در غم و شادی به سر می برد.

در وصف زیبایی های جهان سخنش لطافتی داشت، عشق ساده رویان قرار از دلش می ربود، نشئه رز جانش را مستی می داد، اما نشئه زر مستی دیگری می بخشید.

سخنش به شیوه فرخی و عنصری می مانست و زندگی اش نیز با زندگی آنان تفاوتی نداشت.، اما آن ضربه - که روایت های مختلفی درباره اش نقل شده است -تغییرش داد و چنانکه در افسانه ها آمده است از آن پس دل از خدمت مخلوق برگرفت و روی فرادرگاه خدای آورد، رفته رفته در عزلت و انقطاع به جایی رسید که در شهر همه جا پابرهنه می گشت.

یاران و خویشان بر این حال او گریه می کردند، اما او بی درد خوش می خندید و شادی می کرد. گویند یکی از آشنایان کفشی خرید و به اصرار به پایش کرد. روز دیگر سنایی را که در راه دید سلام داد.

شاعر کفش از پای بیرون کرد و بدو باز داد. پرسیدند که این کفش چرا بازدادی؟ گفت سلام امروز او نه، چون سلام روز های پیش بود. گفتم افسانه، اما افسانه ای برگرفته از واقعیت که سنایی واقعا در جایی از راستا زندگی اش از تملق و چاپلوسی دلزده شد و به زهد و عرفان روی آورد، اما نه آنقدر که همواره پابرهنه در شهر قدم بردارد و به سبب شوریدگی و پریشان حالی، انگشت نمای خاص و عام گردد.

جوانی اش را با افراط در لذت جویی و گدایی از مردان قدرت هدر داد، اما بعد خودش را پیدا کرد و به قولی انقلابی درونی برایش روی داد؛ انقلابی که هم شیوه زندگی او را دگرگون نمود و هم سبک سخن او را رنگ دیگر داد.

جز غزنین که او در آن شهر به دنیا آمد، مدتی در بلخ و زمانی در سرخس و مقاطعی در نیشابور و خوارزم و چند شهر دیگر خراسان اقامت کرد و حتی یک بار برای حج به مکه رفت.

نه در همه جا و میان همه مردم، اما اغلب مورد احترام بود و حکیم شناخته و خوانده می شد. حدود 62 سال عمر کرد و به تاریخ ما سال 529 در چنین روزی از جهان رفت (البته شاید این تاریخ چندان هم دقیق نباشد.)

هزاران بیت شعر از او به جای مانده است که جز قصایدش، شماری غزل و قطعه و رباعی را هم شامل می گردد. زرین کوب می نویسد: سنایی در بین شاعران و قصیده سرایان کهن از آنهاست که پیغام خاص و هدف تعیین دارد. پیغام او دعوت به درون بینی است و تحذیر از ظاهرپرستی. هدف او نیز مثل هدف صوفیان دیگر جست وجوی راه حق است و نشان دادن آن به کسانی که راه را گم نموده اند.

این چند بین یک نمونه از سروده های اوست: ای خداوندان مال، الاعتبار الاعتبار/ ای خداخوانان قال، الاعتذار الاعتذار// پیش از آن کاین جان عذر آور فرومیرد ز نطق/ پیش از آن کاین چشم عبرت بین فروماند ز کار// پند گیرید ای سیاهی تان گرفته جای پند/ عذر آرید ای سپیدی تان دمیده بر عذار//... //

در فریب آباد گیتی چند باید داشت حرص/ چشم تان، چون چشم نرگس، دست، چون دست چنار// ... // در جهان شاهان بسی بودند کز گردون ملک/ تیرشان پروین گسل بود و سنان جوزا شکار// نگاه کنید اکنون بنات النعش وار از دست مرگ/ نیزه هاشان شاخ شاخ و تیرهاشان پارپار.