بهزیستی برنامه جامع عملی برای مبارزه با زباله گردی بچه ها تدوین می نماید - وبلاگ تکنولوپ

به گزارش وبلاگ تکنولوپ، نشست وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مسئولان این وزارتخانه برای پاسخگویی به سؤال نماینده تهران مبنی بر اقدامات آن وزارتخانه درجهت حذف زباله گردی بچه ها، با حضور جمعی از نمایندگان مجلس و نمایندگانی از سازمان های مردم نهادِ فعال در حوزه بچه ها، در دفتر وزیر کار برگزار گردید.

به گزارش وبلاگ تکنولوپ، خردادماه سال جاری، طیبه سیاوشی شاه عنایتی در اجرای ماده 207 آئین نامه داخلی مجلس از محمد شریعتمداری، وزیرتعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره مأموریت این وزارتخانه در زمینه سیاست گذاری اجتماعی و برنامه ریزی در مورد زباله گردی بچه ها، برخورداری از کرامت انسانی، برابری، حق تحصیل، امنیت و رفاه مورد تأکید در اصول 2، 3، 30 و 34 قانون اساسی برای این بچه ها، تدبیر برای حذف زباله گردی کودک (از بدترین اشکال کار کودک)، نظارت های اجرا شده این وزارتخانه برای ایجاد انسجام بین دستگاه های مختلف به این منظور،علت اصرار بر انجام اقدامات ناکارآمد گذشته، پاک کردن صورت مسئله و شیوع پدیده زباله گردی در شهرهای تهران، مشهد، کرمانشاه، شیرآباد زاهدان و... سؤال کرد.

محمد شریعتمداری در نشستی با حضور مسئولان این وزارتخانه برای جوابگویی به سؤال این نماینده مجلس از کوشش های نمایندگان پیگیرِ شرایط بچه ها کار تقدیر کرد و با تأکید بر چندوجهی بودن مشکل بچه ها زباله گرد،گفت: پس از سؤال خانم سیاوشی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جلساتی با وزیر کشور و معاونان این وزارتخانه و دیگر دستگاه ها به منظور ایجاد تقسیم کار برای مبارزه با شیوع این پدیده داشته است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: در گذشته شاهد انکار پدیده کودک کار در تمام اشکال آن توسط مسئولان بودیم اما امروز با پذیرش وجود این معضل، آنان در سیاست گذاری های اجتماعی جای داده شده و خوشبختانه مورد دغدغه نمایندگان مجلس نیز قرار گرفته است.

شریعتمداری اضافه کرد: ما به کنوانسیون بین المللی حقوق کودک پیوسته ام و موظفیم حقوق بچه ها را تأمین کنیم. اما در ابتدا باید به ریشه های این معضل ازجمله مدیریت پسماند زباله و تفکیک زباله در مکان های ناامن توجه کنیم.

وزیر کار گفت: با وجود دستگاه های دیگر و موانعی که بر سر راه وزارت کار برای حمایت از بچه ها کار و ساماندهی مطلوب آنان قرار گرفته است، اما این وزارت موظف است جوابگوی مطالبه نمایندگان باشد و بر همین اساس، سازمان بهزیستی مکلف است ظرف دو هفته، برنامه جامع عملی برای مبارزه با زباله گردی بچه ها را تدوین کند و گزارش آن را به نمایندگان محترم مجلس ارائه کند.

وی با اشاره به ضرورت ریشه یابی پدیده زباله گردی بچه ها گفت: مشکل زباله گردی بچه ها، چندوجهی است و احتیاج به ایجاد هماهنگی بین دستگاه های مختلف است و بر همین اساس، به جلسات خود را شهرداری و وزارت کشور ادامه خواهیم داد تا به برنامه مشترک و جمع بندی روشنی در کوتاه مدت برای مبازره با این پدیده برسیم.

یک سوم جمعیت زباله گردان، بچه ها هستند

در ادامه طیبه سیاوشی شاه عنایتی، نایب رئیس مجمع نمایندگان استان تهران، گفت: با توجه به اینکه از خردادماه این سؤال را مطرح نموده بودیم و مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید در صحن مجلس شورای اسلامی به این سؤال جوابگو می بودند، اما برای اینکه به نتیجه مطلوب تری برسیم، از سازمان های مردم نهاد دعوت کردیم تا در کنار نمایندگان مجلس و مسئولان وزارتخانه، عمیق تر به این موضوع بپردازیم و خروجی بهتری داشته باشیم؛ زیرا از ابتدا به دنبال حل مشکل بوده و از اقدامات اجرا شده سؤال کردیم و قصد انکار زحمات مسئولان را نداشتیم.

عضو فراکسیون زنان با قدردانی از پژوهش یغمای کودکی درباره بچه ها زباله گرد که انجمن حمایت از حقوق بچه ها تدوین آن را بر عهده داشته است، گفت: پژوهش هایسازمان های مردم نهاد در حوزه زباله گردی بچه ها و مواجهه مستقیم آنان با این بچه ها، می تواند راهکارهای مشخص و روشنی به مسئولان ارائه کند.

سیاوشی با اشاره به سودآوری صنعت زباله گفت: قطعاً فراوری ثروت عظیمی در میان است و همین، بهانه ای برای عدم رسیدگی به معضلات اجتماعی و جانبی بحث زباله گردی شده است. در بازدیدهایی که از گودهای مختلف جمع آوری زباله در اطراف تهران و حتی شهرهای مانند زاهدان داشتیم، جمع آوری زباله به شکل سنتی و عدم تفکیک از مبدأ کاملاً مشهود بود. ازآنجاکه ورود پیمانکاران به این حوزه بدون سرمایه اولیه است و وزارت کار نظارتی روی قراردادهای این پیمانکاران ندارد و با توجه به نفع مالی، شاهد افزایش درصد استفاده از بچه ها زباله گرد در این حوزه هستیم به طوری که یک سوم جمعیت زباله گردان را بچه ها تشکیل می دهند.

عضو کمیسیون فرهنگی با اشاره به مواد قانون کار و ممنوعیت اشتغال بچه ها زیر 15 سال، گفت: وزارت کار قطعاً متولی اصلی روابط بین کارگر و کارفرماست و موظف است به قراردادهای پیمانکاری و جلوگیری از ورود بچه ها به این حوزه ورود کند.

نماینده مردم تهران توضیح داد: با توجه به ماده 80 برنامه ششم توسعه، طرح جامع کنترل آسیب های اجتماعی با موضوع بچه ها کار و خصوصاً زباله گرد باید توسط بهزیستی تدوین می شده که تا به امروز گزارشی از تدوین این طرح ارائه نشده است.

سیاوشی با اشاره به صحبت های شریعتمداری، گفت: مشکلِ چندوجهی بودن بچه ها زباله گرد روشن است و وزارت امور خارجه و وزارت کشور نیز به دلیل عدم سیاست گذاری صحیح در قابل مهاجران قانونی و غیرقانونی و بی برنامگی در شیوع این پدیده نقش داشته اند و برخوردهایی که تا به امروز شده نیز صرفاً خروج موقت این بچه ها از کار یا اخراج آنان از کشور بوده که مشکل را حل ننموده است. به هرحال طبق کنوانسیون حقوق بچه ها در قبال این بچه ها نیز مسئولیت داریم و صرف مهاجربودن این بچه ها، رافع مسئولیت نیست.

زباله گردی از بدترین اشکال کار کودک است

در ادامه فاطمه قاسم زاده از شبکه کمک بچه ها کار گفت: پژوهش ها نشان می دهد زباله گردی به از بدترین اشکال کار کودک است اما متأسفانه مسئولان کشور به تعهدات بین المللی در حوزه کودک پایبند نبوده و روینمودهایی که بارها برای محو پدیده زباله گردی کودک اتخاذ شده، صرفاً معطوف به جمع آوری این بچه ها بوده و به هیچ وجه مشکل را حل ننموده است.

قاسم زاده با اشاره به حمایت از 16 هزار کودک زیر نظر شبکه کمک و بدون هیچ حمایت دولتی و ارتباط با شهرداری و بهزیستی اضافه کرد: اخراج از کار و جمع آوری باعث شده تا این بچه ها به حوزه های آسیب زای دیگر ازجمله مشاغل زیرزمینی و تن فروشی رو بیاورند به طوری که کف سن تن فروشی پایین آمده است.

انتقاد از نبود سیاست های مهاجرتی درست

جلال کریمیان که از انجمن دوستداران کودک پویش در این جلسه حاضر شده بود با اشاره به پژوهش های این انجمن گفت: معضل کودک کار با بی کار کردن و برکناری آنان از کار حل نشده است و باعث ورود آنان به حوزه های پنهان تر شده است.

وی با اشاره به استفاده پیمانکاران رده دوم و سوم از این بچه ها، اتخاذ سیاست های مهاجرتی نادرست را ازجمله عوامل مهم شیوع این پدیده برشمرد و گفت: متأسفانه در سیاست های مهاجراتی هیچ حق وحقوقی برای مهاجران در نظر گرفته نشده و آنان در حوزه های مختلف استثمار می شوند و هیچ توازنی بین حقوق کارگر ایرانی با کارگر خارجی وجود ندارد.

وی فراهم بودن صحنه عرضه و ورود آسان مهاجران به ایران را از دیگر موارد قابل ذکر عنوان نمود و اضافه کرد: متأسفانه هنوز سیاست مشخصی در مورد ادغام مهاجران با شهفرایندان یا تفکیک مهاجران غیرقانونی از شهفرایندان وجود ندارد.

عضو انجمن دوستداران کودک پویش در انتها گفت: با توجه به نوع قراردادهای شهرداری و متولی بودن وزارت کار، باید روی این قراردادها و رعایت مفاد قانون کار نظارت صورت گیرد و درآمدهای کلان شهرداری از این معضل و موازی کاری دستگاه های مختلف، عاملی برای بی توجهی به این حوزه نشود.

محمدی، از انجمن حمایت از حقوق کودک با اشاره به سهم زیر یک درصد بچه ها ایرانی از کل بودجه کشور گفت: هیچ تفاوتی بین نژاد و ملیت بچه ها زباله گرد وجود ندارد و این بهانه که بیشتر این بچه ها، مهاجر و غیرایرانی هستند، نبایستی باعث مسئولیت گریزی شود. تخریب محل اسکان مهاجران در حواشی شهرها که هیچ دستگاهی در نهایت مسئولیت آن را بر عهده نمی گرد، بر اساس همین تبعیض های غیرانسانی است که بین بچه ها ایرانی و غیرایرانی در نظر گرفته اند.

کاظمی، نماینده کمیسیون حقوق بشر کانون وکلا نیز با اشاره به پاس کاری نهادها، دستگاه ها و وزارتخانه های مختلف برای حل مشکل گفت: متأسفانه گسترش آسیب های اجتماعی باعث شده تا حوزه سازمان های مردم نهاد به قدری گسترش پیدا کند که وارد فازهای اجرایی شوند و کوتاهی دستگاه ها را بر دوش کشند. درحالی که وظیفه اصلی سمن ها، نظارت بر دستگاه های اجرایی است؛ چراکه سمن ها زیرساخت های دولت را ندارند و نمی توانند به اندازه دولت و دستگاه های اجرایی در حل مسائل مؤثر واقع شوند. بنابراین احتیاج به عزم بخصوصی در جلوگیری از موازی کاری دستگاه ها احساس می شود تا بتوانند با استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت ها، به وظیفه اجرایی خود عمل نمایند.

شهرداری جوابگو نیست

همچنین زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی (ع) با انتقاد از عدم جوابگویی شهرداری درباره شیوع پدیده زباله گردی کودک، عدم نظارت بر پیمانکاران و به رسمیت شناختن کودک زباله گرد توسط شهرداری ها به عنوان نیروی کار، گفت: جمعیت امام علی علی رغم کوشش هایی زیادی که در این حوزه داشته و حتی برای کار پژوهشی نیروهای خود را وارد کار زباله گردی نموده تا آسیب های این پدیده را به دقت آنالیز کند، اما به دلیل وجود مافیای قدرتمند زباله و عدم اهتمام دستگاه ها نتوانسته کوششی مؤثر و کارآمد داشته باشد.

وی با انتقاد از مهاجرخواندن عمده بچه ها زباله گرد گفت: در جعفرآباد کرمانشاه، عمده بچه ها زباله گرد ایرانی هستند و در تمام کلان شهرهای ایران به تدریج وارد پدیده زباله گردی شده اند.

وزارت کار و آموزش وپرورش برای آموزش بچه ها کار کم کاری نموده اند

فاطمه سعیدی، عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه عنوان نمود: عدم توجه به آموزش بچه ها کار و ضرورت شناسایی آنان، از کم کاری های وزارت کار و آموزش وپرورش است. بنابراین باید نقش وزارت کار برای ایجاد هماهنگی با وزارت آموزش وپرورش برای این منظور مشخص شود و در این راستا رایزنی هایی با وزارت آموزش و پرورش انجام دهد.

هیچ برنامه ای برای تأمین آموزش و بهداشت بچه ها کار وجود ندارد

سید فرید موسوی، نماینده مردم تهران در مجلس با انتقاد از فرایند موجود در مراکز نگهداری بچه ها کار و جمع آوری آنان گفت: متأسفانه در این مراکز هیچ توجهی به آموزش و بهداشت این بچه ها نمی شود و آنان در بازه های زمانی چندین ماهه و بدون هیچ برنامه روشنی صرفاً در این مراکز نگهداری می شوند و بعد از مدتی، دوباره رها شده و مجدداً وارد حوزه های دیگر کار کودک می شوند.

دستگاه قضائی هم اقدام موثری انجام نداده است

علیرضا محجوب، نماینده مردم تهران و دبیر کل خانه کارگر نیز گفت: سؤال خانم سیاوشی از وزارت کار، یک معیار برای سنجش دغدغه مسئولان این وزارتخانه و جوابگویی آنان در مجلس بوده است و می توانست بهانه خوبی برای دغدغه سنجی مسئولان و یک فرصت برای پرداخت به معضل بچه ها کار باشد. بنابراین اسباب تعجب است که چرا با تأخیر چندین ماهه به این سؤال رسیدگی می شود.

محجوب با اشاره به الحاق ایران به کنوانسیون های بین المللی گفت: متأسفانه نه تنها دستگاه های دولتی که حتی دستگاه های قضائی نیز تا به امروز اقدامی مؤثر و مجازاتی بازدارنده برای استفاده از بچه ها در کارهای پرخطر در نظر نگرفته اند و امروز شاهد استثمار بچه ها در بدترین اشکال کار مانند مواد مخدر، زباله گردی و... هستیم.

احتیاج به عزم جدی وزارت کار برای ایجاد فرماندهی مشترک در حوزه بچه ها کار

علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ملاحظات امنیتی بحث بچه ها زباله گرد و بچه ها کار و تبعات امنیتی آن برای ایران گفت: احتیاج به پیگیری مجدانه وزارت کار برای ایجاد فرماندهی مشترک و جلوگیری از موازی کاری دستگاه ها برای مقابله با این پدیده به شدتحس می شود که با عنایت و عزم ویژه وزیر کار، بایستی یک مرکز فرماندهی در وزارت کار و با نظارت بر دیگر دستگاه ها برای مقابله با معضل بچه ها کار و زباله گرد ایجاد شود.

کردونی، رئیس مؤسسه یعالی پژوهش تأمین اجتماعی وزارت کار در پاسخ به صحبت های مطرح شده به آیین نامه ساماندهی بچه ها خیابانی مصوب سال 1384 اشاره نمود و گفت: علی رغم اینکه در آیین نامه ساماندهی بچه ها خیابانی، تقسیم کار ملی برای کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی، وزارت کار مسئولیت هماهنگی برای کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی بچه ها و همچنین نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه را بر عهده دارد، اما موجود آیین نامه ها، شوراها و دستگاه های دیگر باعث تداخل وظایف شده است. به عنوان نمونه آیین نامه ساماندهی متکدیان خیابانی که در سال 1378 به تصویب رسیده است، تصریح می نماید که مسئول مجتمع اردوگاهی توسط فرماندار مشخص می شود؛ همچنین الفاظی مانند اردوگاه، فرماندهی و... در این آیین نامه به کرات به چشم می خورد که نشان دهنده رویکرد قهری برای مقابله با آسیب های اجتماعی است و دست فرمانداری ها و استانداری ها را باز گذشته و باعث وجود تداخل وظایف شده است.

وی با اشاره به وعده وزیر سابق بهداشت گفت: وزیر بهداشت قول داده بود بیمارستان هایی برای درمان و تأمین بهداشت بچه ها کار و زباله گرد در نظر خواهد گرفت اما تا به امروز به این وعده عمل نشده است.

در ادامه نشست، حبیب الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی، سیاست های مهاجرتی نامشخص و ورود آسان مهاجران غیرقانونی به ایران و همچنین اهمال های شهرداری در بستن قراردادهای پیمانکاری را از عوامل مهم شیوع پدیده بچه ها زباله گرد عنوان نمود.

همچنین حماد شمس،رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت کار با برشماری خدمات این وزارتخانه گفت: با پیگیری های اجرا شده تا به امروز 141 هزار کودک بازمانده از تحصیل شناسایی شده اند و با تماس تلفنی با خانواده ها و پیگیری های دیگر، علل بازماندگی از تحصیل این بچه ها آنالیز شده است.

وی همچنین از برگزاری چندین جلسه در وزارت رفاه برای مبارزه با زباله گردی بچه ها اطلاع داد و گفت: وزارت کار در اقدامی، صلاحیت 22 پیمانکار شهرداری برای جمع آوری زباله را آنالیز کرد که صلاحیت هیچ کدام به تأیید نرسید. همچنین چندین جلسه توجیهی با پیمانکاران برگزار کردیم که به نتیجه روشنی خم نشد.

وی به ضرورت اصلاح آیین نامه ساماندهی بچه ها خیابانی مصوب سال 1384 اشاره نمود و اضافه کرد: احتیاج داریم تا این آیین نامه با موضوع وزارت کار اصلاح شده و نقش وزارت کار برای ایجاد انسجام میان دستگاه های مختلف پررنگ شود تا از تداخل و موازی کاری دستگاه ها کاسته شود.

وحید قبادی دانا، معاون وزیر کار و رئیس سازمان بهزیستی نیز، از برگزاری جلساتی با شهردار تهران و سایر مسئولان شهرداری برای جلوگیری از استفاده از بچه ها در فرایند جمع آوری زباله اطلاع داد و گفت: تفکیک زباله از مبدأ و آنالیز صلاحیت پیمانکاران از موضوعاتی بود که در جلسه با مسئولان شهرداری روی آن تأکید کردیم.

رئیس سازمان بهزیستی با تفکیک بچه ها کار به سه دسته کودک کار، کودک زباله گرد و کودک خیابانی گفت: تا به امروز برای این تفکیک و همچنین مشخص تکلیف اتباع خارجی، جلساتی با مسئولان وزارت کشور داشته ایم.

وی همچنین در مورد جمع آوری و ساماندهی بچه ها کار و خیابان به نقش پررنگ و متولی بودن فرمانداری ها و شهرداری ها اشاره نمود و با انتقاد از محدودیت های منابع و بودجه بهزیستی، نقش این سازمان را با توجه به موازی کاری ها و بودجه بیشتر نهادهای دیگر، کمرنگ دانست و از نمایندگان مجلس خواست در لایحه بودجه سال 1399، تمهیداتی در این خصوص بیندیشند.